आज हुन लागेको गणतन्त्रवादी र राजावादीको आन्दोलनले कति सार्थकता पाउला ?

नेपालमा आज, चैत १५ मा हुन लागेको गणतन्त्रवादी र राजावादी आन्दोलनको सार्थकता विभिन्न पक्षमा निर्भर रहन्छ । हालको राजनीतिक, सामाजिक र आर्थिक परिस्थितिलाई हेर्दा योप्रश्नको जवाफ जटिल छ, तर केही आधारमा विश्लेषण गर्न सकिन्छ ।

राजावादी आन्दोलनको सार्थकता :

राजावादीहरूले संवैधानिक राजसंस्था पुनर्स्थापना र हिन्दू राष्ट्रको माग राख्दै आएका छन् । पछिल्लो समय पूर्वराजा ज्ञानेन्द्र शाहको सक्रियता र जनसहभागिता (जस्तै, काठमाडौंमा भएको भव्य स्वागत) ले यो आन्दोलनमा केही उत्साह देखिएको छ । जनतामा गणतन्त्रप्रति असन्तुष्टि बढ्दो छ—भ्रष्टाचार, कुशासन, र आर्थिक संकटजस्ता समस्याले गर्दा । यस्तो अवस्थामा राजावादी आन्दोलनले जनताको भावना समेट्न सक्ने सम्भावना छ, विशेषगरी यदि उनीहरूले ठोस विकल्प प्रस्तुत गर्न सके भने । तर, संविधानले राजतन्त्रको ठाउँ नदिएको र ठूला गणतन्त्रवादी दलहरूको बलियो उपस्थिति रहेकोले यो आन्दोलनले तत्काल ठूलो परिवर्तन ल्याउने सम्भावना कम छ । निर्वाचनहरूमा राजतन्त्र पक्षधर दलहरूले निर्णायक जनमत नपाएको इतिहासले पनि यो कुरालाई संकेत गर्छ ।

गणतन्त्रवादी आन्दोलनको सार्थकता:

गणतन्त्रवादीहरूले अहिलेको व्यवस्थाको रक्षा र राजतन्त्रको पुनरागमन रोक्न आन्दोलनलाई शक्ति प्रदर्शनको रूपमा प्रयोग गर्न खोजिरहेका छन् । उनीहरूको तर्क छ कि गणतन्त्रले जनताको सार्वभौमसत्ता सुनिश्चित गरेको छ र राजतन्त्र फर्काउनु प्रतिगमन हुनेछ । 

तर, गणतन्त्रवादी दलहरूले सुशासन र जनअपेक्षा पूरा गर्न नसकेको आलोचना बढिरहेको छ । यदि यो आन्दोलनले जनताको असन्तुष्टिलाई सम्बोधन गर्न ठोस योजना ल्याउन सकेन भने, यो केवल प्रतीकात्मक प्रदर्शनमा सीमित हुन सक्छ ।

सार्थकताको सम्भावना:

यी दुवै आन्दोलनले अल्पकालीन रूपमा आफ्नो उपस्थिति देखाउन र समर्थकहरूलाई उत्साहित गर्न सक्लान्, तर दीर्घकालीन सार्थकता भने जनमत, संवैधानिक प्रक्रिया, र बाह्य प्रभाव (जस्तै, भारत र चीनको भूमिका) मा निर्भर रहन्छ । अहिलेको अवस्थामा दुवै पक्षको आन्दोलनले ठूलो परिवर्तन ल्याउनेभन्दा पनि राजनीतिक ध्रुवीकरण र बहसलाई तीव्र बनाउने देखिन्छ । यदि राजावादीहरूले शान्तिपूर्ण जनमत संग्रहको मागलाई जोड दिए र गणतन्त्रवादीहरूले सुशासनको प्रतिबद्धता देखाए भने मात्र यी आन्दोलनले सार्थक दिशा लिन सक्छन् । नत्र, यो केवल सडक तताउने मौसमी गतिविधिमा सीमित हुन सक्छ ।

तपाईंको विचारमा यो आन्दोलन कता जाला ?